Bọn trẻ thích gọi thầy hiệu trưởng là ‘Issa Robayashi.’ Thậm chí chúng nó làm những vần thơ biểu hiện lòng kính thương đối với thầy như sau:
Issa Kobayashi
Một người Thầy cao cả
Với mái đầu đã hói
Dễ thương!
Chúng nó gọi Thầy như thế vì Thầy có họ Kobayashi, trùng họ với nhà thơ nổi tiếng Issa Kobayashi ở thế kỷ 19, và vì thầy yêu thích thơ hài cú của nhà thơ này. Thầy thường trích thơ hài cú của Issa, đến nỗi bọn trẻ có cảm giác rằng Issa Kobayashi như thể là bạn của chúng vậy, cũng như Sokaku Kobayashi, thầy hiệu trưởng của chúng.
Thầy hiệu trưởng thích thơ hài cú của Issa vì những bài thơ của ông rất thực tế và liên hệ đến những điều trong cuộc sống đời thường. Vào thời điểm mà cả hàng ngàn nhà thơ hài cú ra đời, Issa đã có tiếng nói riêng của mình mà không ai có thể bắt chước được. Thầy hiệu trưởng tâm đắc những vần thơ của Issa vì nó đơn giản gần như chỉ dành cho trẻ thơ. Do đó, khi có cơ hội, thầy dạy học sinh thơ Issa, để chúng nó có thể học thuộc lòng, như là:
Một chú ếch ốm nhom,
Chần chừ sao?bỏ cuộc?
Issa dẫu cạnh kề
Ai buộc!
Những chú chim sẻ non,
Nhường đường, chỉ nhường đường,
Nghiêng mời Bác ngựa quý,
Phi thường!
Một con ruồi ốm tong,
Vặn tay lại vẹo chân,
Xin bạn rủ lòng thương,
Vô ngần!
Có lần thầy hiệu trưởng viết nhạc cho một bài thơ và tất cả đều hát bài này:
Hãy đến chơi với tôi đứa trẻ mồ côi
đáng thương ôi mẹ chú đã đi rồi
Thầy hiệu trưởng thường mở các lớp học thơ hài cú, dù đó không phải là một phần chính thức trong chương trình.
Nỗ lực đầu tiên của Totto-chan là làm một bài thơ hài cú về nhân vật diễn viên hài Norakuro mà cô bé hâm mộ. Đó là chú chó đen chạy lạc rồi gia nhập vào quân đội làm lính binh nhì và dần dần được tiến cử mặc dù gặp những thăng trầm trong nghề. Đề tài này xuất hiện trên một tạp chí phổ biến dành cho con trai.
Chú chó đen lưu lạc
Lên đường ra Đại lục
Đời lính, giờ đã mãn
Giải ngũ thôi quân phục!
Thầy hiệu trưởng bảo: “Nên tập làm bài thơ hài cú có tính trung thực, thẳng thắn về những gì có trong suy nghĩ của mình.”
Chúng ta không thể gọi bài thơ của Totto-chan là một bài hài cú đúng luật. Nhưng nó thể hiện được một điều gì đó cô bé tâm đắc vào thời ấy. Bài hài cú của Totto-chan không hoàn toàn tuân theo thể gieo vần 5-7-5. Bài thơ của cô bé là 5-7-7 (*). Thế nhưng, có một bài thơ của Issa về chim sẻ non gieo vần 5-8-7 theo âm tiết tiếng Nhật, và Totto-chan nghĩ bài thơ của mình như vậy cũng được chứ không sao.
Trong những cuộc đi dạo đến đền Kuhonbutsu và vào những ngày trời mưa, bọn trẻ không chơi ngoài sân được mà tụ tập vào trong hội trường thì thầy Issa Kobayashi của trường Tomoe thường kể cho chúng nghe về thơ hài cú. Ông thường mượn hài cú để nói lên suy nghĩ của mình về cuộc sống và thiên nhiên.
Một số bài hài cú của Issa có lẽ chỉ viết cho riêng trường Tomoe thôi:
Khi tuyết trắng tan đi,
Bỗng nhiên lòng rộn ràng,
Cả làng vui với trẻ,
Reo vang!
Giác Kiến dịch
(*)
